llygad

Cymraeg

Llygad merch

Cynaniad

• yn y Gogledd: /ˈɬəɡad/
  • ar lafar: /ˈɬɨ̞ɡad/
• yn y De: /ˈɬəɡad/
  • ar lafar: /ˈɬɪɡad/

Geirdarddiad

Cymraeg Canol llygat o'r Hen Gymraeg licat o'r Frythoneg *luk-ati- o'r gwreiddyn Indo-Ewropeaidd *leuk- ‘goleuni, disgleirdeb’ a welir hefyd mewn llug, lluch, lleu, golau, golwg. Cymharer â'r Llydaweg lagad a'r Gernyweg lagas.

Enw

llygad b (lluosog: llygaid)

1. (anatomeg) Organ weld wag bron yn sfferig sy'n sensitif i olau. Newidia'r golau yn signalau trydanol a drosglwyddir i'r ymennydd, ac wrth wneud hynny gall anifeiliaid weld.

Cyfystyron

• (yn llenyddol) golygon

Termau cysylltiedig

• tarddeiriau: llygadog ~ llygeidiog, llygadol ~ llygeidiol, llygadu
• cyfansoddeiriau: drwglygad, llygad-drwynol, llygad-dynnu, llygatgam, llygatgraff, llygatsych, llygatsymudol, llygatwib
• cyfuniadau: llygad du

Idiomau

• cannwyll ei lygad
• mynd at lygad y ffynnon
• yn llygad ei le
• llygad noeth
• llygad teigr

Cyfieithiadau

Almaeneg: Auge d Catalaneg: ull g Cernyweg: lagas g Eidaleg: occhio g Ffrangeg: œil g Folapuc: log Gaeleg yr Alban: sùil b Groeg: μάτι (máti) d Gwyddeleg: súil b Iseldireg: oog d

Llydaweg: lagad g Ocsitaneg: uèlh g Portiwgaleg: olho g Pwyleg: oko d Saesneg: eye Sbaeneg: ojo g